Przedmiotem podstawowej działalności Instytutu jest:
- Prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych.
- Przystosowanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki.
- Wdrażanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie pozostałych nauk przyrodniczych i technicznych (PKD 72.19.Z.).
Do zakresu działania Instytutu należy:
- Prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych w zakresie:
- mechanizacji procesów wydobywczych i przeróbczych w górnictwie, w tym:
- opracowywanie systemów mechanizacji procesów technologicznych w górnictwie,
- opracowywanie rozwiązań technicznych maszyn i urządzeń dla górnictwa,
- automatyzacji i robotyzacji procesów technologicznych w górnictwie, w tym:
- opracowywanie systemów mechatronicznych,
- opracowywanie układów sterowania, diagnostyki i monitorowania systemów mechanizacyjnych,
- mechanizacji procesów produkcyjnych i transportowych, w tym:
- opracowywanie technologii wykorzystania wyrobisk górniczych,
- opracowywanie układów napędowych,
- tworzenia technologii i urządzeń ochrony środowiska,
- doskonalenia metod badań naukowych i prac rozwojowych,
- prowadzenia badań laboratoryjnych i eksploatacyjnych, w aspekcie funkcjonalności, niezawodności, ergonomii i bezpieczeństwa pracy oraz ochrony środowiska.
- Przystosowanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki, w tym:
- wytwarzanie prototypów i wzorców oraz świadczenie usług o charakterze badawczym,
- przetwarzanie danych związanych z prowadzonymi badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi (PKD 63.11.Z),
- działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne (PKD 71.12.Z),
- opracowywanie ekspertyz naukowo-technicznych,
- pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (PKD 74.90.Z).
- Wdrażanie wyników badań naukowych i prac rozwojowych, w tym:
- tworzenie dokumentacji produktów i procesów, opracowywanie oprogramowania i świadczenie usług o charakterze naukowym i rozwojowym,
- produkcja maszyn dla górnictwa i do wydobywania oraz budownictwa związana z prowadzonymi przez jednostkę badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi (PKD 28.92.Z).
W związku z prowadzoną działalnością podstawową Instytut realizuje następujące prace:
- Upowszechnia wyniki badań naukowych i prac rozwojowych poprzez:
- organizację sympozjów, wykładów, odczytów i konferencji,
- organizację targów, wystaw i kongresów (PKD 82.30.Z).
- Wykonuje badania i analizy oraz opracowuje opinie i ekspertyzy w zakresie prowadzonych badań naukowych i prac rozwojowych (PKD 71.20.B).
- Opracowuje oceny dotyczące stanu i rozwoju poszczególnych dziedzin nauki i techniki oraz sektorów gospodarki, które wykorzystują wyniki badań naukowych i prac rozwojowych, oraz w zakresie wykorzystywania w kraju osiągnięć światowej nauki i techniki.
- Prowadzi działalność normalizacyjną (PKD 74.90.Z), aprobacyjną i certyfikacyjną (PKD 71.20.B), w tym:
- certyfikację i ocenę zgodności wyrobów w zakresie posiadanej akredytacji, autoryzacji i notyfikacji,
- certyfikację systemów zarządzania w zakresie posiadanej akredytacji,
- badania i ocenę wyrobów na zgodność z wymaganiami do stosowania w zakładach górniczych,
- dobrowolną certyfikację na znak towarowy „B”.
- Przetwarza dane, łącznie z prowadzeniem baz danych (PKD 63.11.Z).
- Prowadzi działalność w zakresie informacji naukowej, technicznej i ekonomicznej, wynalazczości oraz ochrony własności przemysłowej i intelektualnej (PKD 69.10.Z), a także wspierającej innowacyjność przedsiębiorstw.
- Wytwarza, w związku z prowadzonymi badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi aparaturę, urządzenia, materiały i inne wyroby oraz prowadzi walidację metod badawczych, pomiarowych oraz kalibrację aparatury.
- Prowadzi działalność wydawniczą związaną z prowadzonymi badaniami naukowymi i pracami rozwojowymi – wydawanie czasopism i pozostałych periodyków (PKD 58.14.Z).
Instytut prowadzi seminaria, szkolenia i kursy dokształcające.
Instytut prowadzi działalność inną niż wymieniona w ust. 2-4, która obejmuje między innymi:
- Prowadzenie badań i analiz technicznych (PKD 71.20.B).
- Opracowywanie opinii i ekspertyz nie mających charakteru badań naukowych i prac rozwojowych (PKD 74.90.Z).
- Prowadzenie badań bezpieczeństwa użytkowania wyrobów (PKD 71.20.B).
- Wydawanie opinii oraz ocenę warunków organizacyjno-technicznych (PKD 74.90.Z).
- Działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne (PKD 71.12.Z), nie związane z przystosowaniem wyników badań naukowych i prac rozwojowych do potrzeb praktyki.
- Prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym – produkcja materiałów wybuchowych (PKD.20.51.Z).